طرز پیدا کردن مصدر:
هرگاه کلمه ای(فعل، اسم، صفت و قید) را به ما دادند که مصدر آن را پیدا کنیم به کلمه ی داده شده خوب دقّت کرده و سئوال زیر را در مورد آن مطرح می کنیم:
این کلمه بر چه کار یا حالتی دلالت می کند؟
مثلاً برای پیداکردن مصدر کلمه ی ‹ آموزگار› که صفت است اوّلین کاری که می کنیم سئوال بالا را از آن می پرسیم:
کلمه ی ‹ آموزگار› بر چه کاری دلالت می کند؟
جواب: آموختن است. پس مصدر ‹ آموزگار› کلمه ی ‹ آموختن › است. اگر متوجه شده باشید ‹ آموختن › به فعل شباهت دارد و با ‹ ن › پایان یافته است. پس در واقع، آموختن یک مصدر است.
توجّه کنید که مصدر، یک یا چند حرف از خود را در کلمه ی مورد نظر قرار میدهد چنان که ‹ آموختن › در کلمه ی آموزگار، ‹ آمو › را جا گذاشته است.
شما می توانید با این روش، مصدر فعل ها، اسم ها، صفت ها و قیدهای مصدر دار را به آسانی و سریع بیابید. به نظر شما مصدر این کلمه ها کدام اند؟: آزمایش، آفریده، رفتار، می بینم، دوان دوان، ساختمان، و...
هرگاه کلمه ای که بیشتر از یک جزء باشد به جزء مصدر دار آن توجّه کنید. مثلاً به کلمه ی ‹ جمع آوری› دقّت کنید از دو جزء جمع و آوری ساخته شده است که جزء دوم آن یعنی ‹ آوری› مصدر دار است. که از مصدر ‹ آوردن› گرفته شده است.
کلمه های زیر از این دسته اند: جلوگیری، از خود گذشتگی، بازدید، دستگیره، فنّاوری، برنامه ریزی، خودرو سازی، سر نشین، روان شناسی
فعل از نظر زمان به سه دسته تقسیم می شود: 1- گذشته(ماضی) 2- حال(مضارع) 3- آینده(مستقبل)
این سه نوع فعل از دو طریق از مصدر ساخته می شوند:
فعل های ماضی و مستقبل از بن ماضی و
فعل مضارع از بن مضارع مصدر گرفته می شوند.
بُن چیست؟
جزء اوّل، ثابت و تغییرناپذیر فعل است که در تمام ساخت ها می آید و معنی اصلی فعل(مصدر) را در بردارد.
بن ماضی چیست؟
بنی است که تمام فعل های ماضی، برخی اسم ها، صفات و قیدها و فعل آینده از آن ساخته می شوند. مانند ‹ دید › که فعل ماضی بالا از آن ساخته شده و اسم هایی چون ‹ دیدار، بازدید › و صفت هایی چون ‹ دیده، دیدنی› و فعل آینده ی ‹ خواهد دید› از آن ساخته می شوند.
طرز پیدا کردن بن ماضی:
1- اوّل باید مصدر کلمه ی مورد نظر را پیدا کرد. ‹ بینا› مصدر: ‹ دیدن ›
2- ‹ ن › مصدری را حذف کنید. ‹ دیدن ›
3- آن چه باقی می ماند، بن ماضی است. دید = بن ماضی
‹ دید › بن ماضی مصدر ‹ دیدن › است
بن ماضی کلمه های زیر را پیدا کنید. دانا، گسترش، تابندگی، ریخته، ناتوانی، پیامبر، راست گو
بن مضارع چیست؟
بنی است که همه ی فعل های مضارع، بعضی اسم ها، صفت ها و قیدها و فعل امر از آن ساخته می شوند. مانند ‹ بین › که فعل مضارع زیر از آن ساخته شده است:
می بینم – می بینی – می بیند می بینیم – می بینید – می بینند
و اسمی مانند ‹ بینش › و صفت و قیدهایی چون ‹ بیننده، بینا › و فعل مضارع ‹ می بیند › و فعل امر ‹ ببین › از آن ساخته می شوند.
طرز پیدا کردن بن مضارع:
1- اوّل باید مصدر کلمه ی مورد نظر را پیدا کرد. ‹ بینا› مصدر: ‹ دیدن ›
2- از مصدر، جا خالی جمله ی زیر را کامل کنید
‹ دیدن › من حالا دارم می ... م. : ﺑﻴﻨ
3- جزئی که در جاخالی قرار می گیرد، بن مضارع است. :بین
بن مضارع کلمه های زیر را پیدا کنید. گذاشته، نفوذ ناپذیر، گفتار، زادگاه، کردار، آمدند، یخ زده
تایید لطفاً
